Katedra Chorób Ptaków

Choroby ptaków ozdobnych - fakultet


Choroby Ptaków Ozdobnych

Tematyka wykładów:

 

  1. 1. Podstawy chowu i hodowli ptaków ozdobnych

Treść wykładu obejmuje charakterystykę typów użytkowych, ras i szczepów gołębi hodowanych w Polsce. Ponadto typy chowu, rodzaje pomieszczeń, wyposażenie, zasady żywienia i pielęgnacji gołębi oraz sztuczny odchów piskląt gołębi. Druga część wykładu obejmuje gatunki ptaków ozdobnych utrzymywanych w Polsce. Opisane są rodzaje chowu, pomieszczenia, wyposażenie pomieszczeń, zasady żywienia i odchów piskląt. Podstawy pielęgnacji i błędy w pielęgnacji ptaków egzotycznych.

  1. 2. Etyczno-prawne aspekty ratowania ptaków wolnożyjących

Wykład obejmuje charakterystykę przepisów prawnych dotyczących ochrony gatunkowej zwierząt oraz ich utrzymywania w niewoli. Ponadto omówiona zostaje zasada działania ośrodków rehabilitacji ptaków wolnożyjących, opis wskazań i przeciwwskazań do eutanazji ww. pacjentów, ponadto żywienie ptaków wolnożyjących, odchów piskląt ptaków wolnożyjących.

  1. 3. Zagrożenie zdrowia człowieka ze strony gołębi i ptaków ozdobnych

Treść wykładu obejmuje krótką charakterystykę chorób odzwierzęcych , których wektorami mogą być ptaki ozdobne. Ponadto uwzględnione są choroby alergiczne. Wykład obejmuje zasady postępowania z ptakami w trakcie zabiegów weterynaryjnych i zootechnicznych dążące do zminimalizowania częstotliwości występowania zaburzeń zdrowia u człowieka.

  1. 4. Zatrucia i schorzenia związane z lęgami

Wykład obejmuje opis najczęściej występujących u ptaków ozdobnych zatruć pokarmowych. Ponadto przedstawiona jest charakterystyka roślin, które mogą znajdować się w sąsiedztwie klatek z ptakami i w wolierach oraz tych definitywnie zabronionych. Druga część wykładu obejmuje opis postępowania w przypadku zaparcia jaja, wypadnięcia kloaki, paraliżu jajowego i stwierdzenia konglomeratów jajopodobnych.

  1. 5. Choroby pasożytnicze ptaków ozdobnych

Treść wykładu obejmuje opis podstawowych chorób wywoływanych przez ekto- i endopasożyty gołębi i ptaków ozdobnych. Opis chorób obejmuje omówienie czynnika etiologicznego, sposobów szerzenia się chorób oraz wstęp do diagnostyki i zwalczania.

 


Opis wiedzy, jaką powinni sobie przyswoić studenci w trakcie wykładów:

    W trakcie wykładów studenci powinni posiąść wiedzę dotyczącą biologii podstawowych gatunków ptaków ozdobnych utrzymywanych przez człowieka ze szczególnym uwzględnieniem aspektów zootechnicznych (opieka, żywienie, obsada, programy hodowlane, wyposażenie pomieszczeń, zasady rozrodu kontrolowanego), bez znajomości których praktycznie nie jest możliwe podjęcie działań lekarsko-weterynaryjnych. Na zakończenie wykładów studenci powinni też zdawać sobie sprawę z zagrożeń zdrowia jakie może nieść za sobą kontakt z ptakami oraz powinni znać zasady postępowania z ptakami wolnożyjącymi, które trafią jako pacjenci do zakładów leczniczych dla zwierząt.

 


Choroby Ptaków Ozdobnych

Tematyka ćwiczeń:

 

  1. 1. Ptasi pacjent

W trakcie części teoretycznej omówione zostają zasady współpracy z hodowcą, sposób przeprowadzania wywiadu, badania klinicznego ptaków, sposoby unieruchamiania ptaków do badania, wykonywania badań dodatkowych.

W trakcie części praktycznej ćwiczeń studenci wykonują badanie kliniczne ptaków z uwzględnieniem technik poskramiania oraz pobierają próby do badań dodatkowych: wymazy w ciepłej kropli, badanie koproskopowe, badania hematologiczne i biochemiczne. Ponadto studentom demonstruje się  techniki wkłuć i miejsca wkłucia do pobrania krwi, a także sposoby pobierania prób do badań bakteriologicznych i wirusologicznych, pobierania prób do oznaczania płci metodą PCR, zasady pobierania prób w celu detekcji kwasu nukleinowego wirusów metodą PCR i RT-PCR.

  1. 2. Parazytozy ptaków ozdobnych

Ćwiczenie obejmuje opis zasad pobierania prób do badań parazytologicznych oraz techniki ich wykonywania. Większy czas ćwiczeń odbywa się w formie praktyk, podczas których studenci wykonują badanie wymazów z kloaki i wola w kierunku inwazji wiciowców, badania parazytologiczne próbek zbiorczych kałmoczu w kierunku wykrywania pierwotniaków i nicieni żołądkowo-jelitowych, pobieranie i badanie zeskrobin skóry w kierunku wykrywania inwazji roztoczy oraz badania rozmazów krwi w kierunku wykrywania pasożytów krwinek.

  1. 3. Choroby wirusowe gołębi i ptaków ozdobnych

Część teoretyczna ćwiczeń obejmuje charakterystykę (etiologia, występowanie, objawy kliniczne i zmiany anatomopatologiczne, diagnostyka, zwalczanie i profilaktyka) wybranych chorób wirusowych gołębi  i ptaków ozdobnych. Program obejmuje następujące choroby: paramyksowiroza, zakażenia herpeswirusowe (wirusowe zapalenie rdzenia kręgowego i mózgu, wirusowe zapalenie przełyku i jamy dziobowej, zespół kataru zakaźnego gołębi), zakażenia adenowirusowe, cirkowiroza gołębi, choroba dzioba i piór papug (PBFD), ospa, choroba Pacheco papug (PsH), choroba opierzających się papużek falistych (PFD).

W trakcie części praktycznej studenci mają możliwość obejrzenia i zbadania klinicznego ptaków, u których stwierdzono omawiane na części teoretycznej choroby. Ponadto przewidziane jest wykonywanie zabiegów wykorzystywanych w immunoprofilaktyce ptaków ozdobnych (iniekcje podskórne/domięśniowe, skaryfikacja w brodawki usuniętych piór).

  1. 4. Choroby bakteryjne i grzybicze ptaków ozdobnych i gołębi

Część teoretyczna ćwiczeń obejmuje charakterystykę (etiologia, występowanie, objawy kliniczne i zmiany anatomopatologiczne, diagnostyka, zwalczanie i profilaktyka) wybranych chorób bakteryjnych i grzybiczych gołębi i ptaków ozdobnych. Program obejmuje następujące choroby: salmoneloza, kolibakterioza, streptokokoza, stafylokokoza, mykoplazmoza, chlamydofiloza, aspergiloza, kandidiaza, grzybice skóry oraz zakażenia mieszane. Ponadto omówione zostają czynniki predysponujące do powstawania infekcji grzybiczych w stadach ptaków ozdobnych i gołębi.

W trakcie części praktycznej studenci mają możliwość obejrzenia i zbadania klinicznego ptaków, u których stwierdzono omawiane na części teoretycznej choroby. Ponadto przewidziane jest samodzielne wykonywanie sekcji zwłok ptaków padłych z powodu chorób bakteryjnych i wirusowych.

  1. 5. Zasady terapii ptaków ozdobnych

Część teoretyczna obejmuje omówienie sposobów podawania leków ptakom ozdobnym, dawki substancji czynnych dla ptaków, zasady leczenia indywidualnego i leczenia stad, zasady doboru leków, zasady opracowywania programów profilaktyki swoistej, ustalanie programów profilaktyki nieswoistej oraz programów żywieniowo-pielęgnacyjnych dla ptaków w wybranych okresach chowu (pierzenie, wypoczynek, łączenie w pary, odchów młodych, wystawy, wyścigi).

Część praktyczna obejmuje próby samodzielnej interpretacji wyników badań laboratoryjnych z rzeczywistych przypadków chorobowych oraz dobór leków i przeliczanie dawek dla konkretnych gatunków i grup wiekowych/ użytkowych ptaków.

 


Opis wiedzy, jaką powinni sobie przyswoić studenci w trakcie ćwiczeń:

   Po odbytych ćwiczeniach studenci powinni samodzielnie potrafić wykonać badanie kliniczne ptaków ozdobnych oraz pobrać próby do badań dodatkowych. Ponadto studenci powinni opanować podstawowe techniki manualne postępowania z ptakami, a także potrafić samodzielnie zinterpretować  uzyskane wyniki badań laboratoryjnych oraz dobrać właściwy sposób leczenia i ułożyć prawidłowy program profilaktyki dla konkretnego stada ptaków.

 


Wymiar godzinowy przedmiotu

Przedmiot obejmuje  5 godzin wykładów i  10 godzin ćwiczeń.

Wkład własny studentów w przygotowaniu do zaliczenia przedmiotu

Wybrana grupa studentów na każde zajęcia praktyczne zobowiązana jest samodzielnie przygotować krótką prezentację dotyczącą części omawianego na danych ćwiczeniach zagadnienia. Każdy student musi samodzielnie wykonywać wszystkie czynności praktyczne przewidziane w programie.

 


Forma oceniania wiadomości i umiejętności

Przedmiot kończy się zaleczeniem, które składa się z trzech elementów. Pierwszym jest test pisemny obejmujący część teoretyczną, kolejnym test polegający na rozpoznawaniu wybranych chorób na podstawie zdjęć ptaków z charakterystycznymi objawami chorobowymi, test polegający na samodzielnym zinterpretowaniu wyniku badań laboratoryjnych i dobraniu optymalnego dla danego pacjenta leczenia.

 


Wykaz literatury

  1. 1. Avian Medicine. Jaime Samour. Mosby 2008.
  2. 2. Avian Medicine and Surgery in Practice: Companion and Aviary Birds. Robert Doneley, Bob
  3.     Doneley. Oxford University Press, USA 2010.
  4. 3. BSAVA Manual of Raptors Pigeons and Passerine Birds. J. Chitty. British Small Animal
  5.     Veterinary Associat 2008.
  6. 4. Birds of prey: health & disease. John E. Cooper. Blackwell science 2002.